Dlaczego ciągle jesteś nieszczęśliwy? O wartościach.

Już na placu zabaw zaczyna się porównywanie dzieci do siebie. Później w szkole porównywanie, do którego zresztą jesteśmy skutecznie zachęcani przez system, trwa i rozwija się. Oceny, średnie, świadectwa z paskiem. Kto pojechał na lepsze wakacje, a kto nosi modniejsze ubrania. Kto lepiej zdał maturę i dostał więcej punktów, ten dostał się na wymarzone studia. Kto na studiach pojechał na Erasmusa, a kto założył swoją firmę. Kto został starą panną/kawalerem, a kto się rozwiódł. Kto ma atrakcyjniejsze ciało i szybciej schudł po ciąży. Czyje dziecko szybciej siedzi, mówi i zna pięć języków obcych. I koło się zamyka.

W dorosłości ciągle się porównujesz. Widzisz, kto ma większy dom i lepszą torebkę. Zauważasz, kiedy koleżanka dostała awans przed tobą. Na forum czytasz o gorszych matkach i o lepszych matkach. Ta gra w porównywanie nigdy się nie kończy. Na tym polega jej dramat, ponieważ zawsze, ale to zawsze, będzie ktoś, kto w jakimś aspekcie będzie lepszy od ciebie. Kto w jakiejś dziedzinie będzie wiedział więcej od ciebie. Kto będzie w czymś szybszy, w jakimś aspekcie sprytniejszy, kto będzie ładniejszy i z lepszym poczuciem humoru. Zawsze, bo ta gra nie ma końca. Jak tu poczuć wreszcie szczęście i spełnienie? 

Gdy zdobywasz punkty na jednym polu, sypie się coś innego. Gdy jesteś jedyną osobą grającą na gitarze wśród znajomych czujesz się wyjątkowo. A później jedziesz w Bieszczady i tam gra każdy, w dodatku lepiej od ciebie.

Gra w życie nie skończy się w trakcie jego trwania. Gra w życie ma ciągle zmieniające się zasady.

Dla odmiany, kiedy grasz w szachy, w “Monopol” albo w “Osadników z Catanu” wszystko jest przejrzyste. Są konkretne zasady gry, których należy przestrzegać, aby wygrać i/lub dobrze się bawić. Wiesz, ile osób bierze udział w grze i wiesz, kiedy gra się zakończy.

Skąd wiesz, że się realizujesz w życiu? Ktoś może powiedzieć, że to wszystko zależy od celów i że należy sobie stawiać określone cele w życiu. Cele są ważne, ale jak je ustalić i skąd wiesz, że to są na pewno twoje cele? Ja zachęcam cię do sięgnięcia jeszcze głębiej- do wartości. Zachęcam cię do spojrzenia na swoje autentyczne wnętrze.

Wartości? Nuda!

Jeśli zapytam cię, co daje ci szczęście i spełnienie może odpowiesz: kocham podróże i ważne jest dla mnie zdrowie. Ok, to powiedz mi, jak to realizujesz. Wiele osób mówi o zupełnie innym sposobie na  życie, niż ten który prowadzą. A przecież życie dzieje się tu i teraz. Nie przybędzie ci lat, nie możesz zapisać gry i wrócić do zapisanego miejsca, jeśli coś ci nie wyjdzie.

Jasne i przejrzyste określenie, jakimi wartościami się życiu kierujesz, jest jak wybudowanie sobie wielkiego drogowskazu i określenie własnych zasad gry. Określając swoje wartości wychodzisz z tej ogólnej gry, której nie możesz wygrać i która nigdy się nie kończy. Masz możliwość przeżywać satysfakcję, poczucie kompetencji i zadowolenie z tego, co robisz. Więcej- nie będziesz słyszeć tak często swojego wewnętrznego krytyka, który zwraca uwagę na twoje niedoskonałości i niedostatki. Masz możliwość odczuwania szczęścia i spełnienia, ponieważ to ty decydujesz co jest dla ciebie naprawdę ważne.

Jak odkryć swoje wartości? W terapii akceptacji i zaangażowania (ACT) wykorzystujemy ćwiczenia, które pomogą się im przyjrzeć. Jednym z nich jest tzw. “oko byka”. Innym- odniesienie się do listy wartości. Przykładową listę wartości według Russa Harrisa zamieściłam na końcu artykułu.

Kiedy wiesz, na czym NAPRAWDĘ ci zależy– nie próbujesz gonić króliczka we wszystkich obszarach życia. Kiedy rozumiesz, co sprawia ci PRAWDZIWĄ radość– nie rozmieniasz się na drobne i inwestujesz swój czas i energię w działania, które są ważne dla ciebie. Jesteś esencjalistą.

Wówczas nie ma znaczenia, jakie wartości ma twój sąsiad- może dla niego to idealnie wypielęgnowany ogródek- ty znając SWOJE wartości nie będziesz porównywać swoich nieujarzmionych krzaków na podwórku. Nie będziesz kupować kosiarki i tracić czasu na doprowadzenie ogrodu do ideału, bo… to się dla ciebie nie liczy. I najważniejsze- nie będziesz czuć się źle z tego powodu. Jesteś kowalem swojego losu.

Zrób też poniższy ćwiczenie. Wyobraź sobie siebie w wieku 90 lat. Załóżmy, że w twoim życiu nic się nie zmieni. Żyjesz tak, jak żyłeś dotychczas. Dokończ takie 3 zdania:

-spędziłam/em za dużo czasu martwiąc się o…

-spędziałam/em za mało czasu robiąc takie rzeczy, jak…

-jeśli mogłabym/mógłbym się cofnąć w czasie, to oto, co zrobiłabym/zrobiłby inaczej…

Poświęć chwilę na refleksję po tym ćwiczeniu. Chodzi o twoje życie. A jeśli potrzebujesz więcej inspiracji, sprawdź listę wartości.

Lista wartości Russa Harrisa

• Akceptacja: być otwartym i akceptować siebie, innych, życie itp.
• Przygoda: być żądnym przygód; aktywnie poszukiwać, tworzyć lub odkrywać nowe lub stymulujące doświadczenia.
• Asertywność: z szacunkiem bronić swoich praw i prosić o to, czego chcę.
• Autentyczność: być autentycznym, prawdziwym; być wiernym sobie.
• Piękno: doceniać, tworzyć, pielęgnować piękno w sobie, w innych i w środowisku.
• Troska: troszczyć się o siebie, innych i środowisko.
• Wyzwanie: ciągle stawiać sobie wyzwania, aby się rozwijać, uczyć i doskonalić.
• Współczucie: okazywać życzliwość tym, którzy cierpią.
• Połączenie: poświęcać pełne zaangażowanie wszystkiemu, co robię i bycie w pełni obecnym wśród innych.
• Wkład: wnosić wkład, pomagać lub dokonywać pozytywnych zmian dla siebie lub innych.
• Zgodność: szanować i przestrzegać zasad i zobowiązań.
• Współpraca: współpracować z innymi ku wspólnemu celowi.
• Odwaga: być odważnym; być w stanie wytrwać w obliczu strachu, zagrożenia lub trudności.
• Kreatywność: być kreatywnym lub innowacyjnym.
• Ciekawość: być ciekawym, otwartym i zainteresowanym; odkrywać.
• Zachęcanie: zachęcać i nagradzać zachowania, które cenię u siebie lub innych.
• Równość: traktować innych jako równych sobie.
• Podniecenie: poszukiwać, tworzyć i angażować się w czynności, które są ekscytujące lub stymulujące.
• Uczciwość: być uczciwym wobec siebie lub innych.
• Sprawność fizyczna: mieć na celu utrzymanie lub poprawę mojej sprawności; dbać o zdrowie i dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne.
• Elastyczność: uczyć się łatwego dostosowywania się do zmieniających się okoliczności.
• Wolność: żyć swobodnie; wybierać, jak żyć i zachowywać się lub pomagać innym robić to samo.
• Życzliwość: być przyjaznym, towarzyskim lub miłym w stosunku do innych.
• Przebaczenie: przebaczać sobie lub innym.
• Zabawa: kochać zabawę; poszukiwać, tworzyć i angażować się w zabawne zajęcia.
• Hojność: być szczodrym, dzielić się i dawać sobie lub innym.
• Wdzięczność: być wdzięcznym i doceniać pozytywne aspekty siebie, innych i życia.
• Szczerość: być uczciwym, prawdomównym i szczerym wobec siebie i innych.
• Humor: dostrzegać i doceniać humorystyczną stronę życia.
• Pokora: być pokornym lub skromnym; niech moje osiągnięcia mówią same za siebie.
• Przemysł: być pracowitym i oddanym.
• Niezależność: być samowystarczalnym i wybierać własny sposób robienia rzeczy.
• Intymność: otwierać się i dzielić sobą – emocjonalnie lub fizycznie w moich bliskich relacjach osobistych.
• Sprawiedliwość: stać na straży sprawiedliwości i uczciwości.
• Życzliwość: być miłym, współczującym, rozważnym, pielęgnującym lub troszczącym się o siebie lub innych.
• Miłość: działać z miłością lub serdecznością wobec siebie lub innych.
• Uważność: być świadomym, otwartym i ciekawym moich doświadczeń tu i teraz.
• Porządek: być uporządkowanym i zorganizowanym.
• Otwartość umysłu: mieć umiejętność przemyślenia wszystkiego, spojrzenia z punktu widzenia innych i sprawiedliwe rozważać dowody.
• Cierpliwość: spokojnie czekać na to, czego chcę.
• Wytrwałość: dążyć dalej do celu, pomimo problemów lub trudności.
• Przyjemność: tworzyć i sprawiać przyjemność sobie lub innym.
• Władza: wywierać silny wpływ na innych lub sprawować nad nimi władzę, np. przejmować władzę, kierować i organizować.
• Wzajemność: budować relacje, w których istnieje sprawiedliwa równowaga między dawaniem a braniem.
• Szacunek: szanować siebie lub innych; być grzecznym, rozważnym i okazywać pozytywny szacunek.
• Odpowiedzialność: być odpowiedzialnym za swoje czyny.
• Romans: być romantycznym; okazywać miłość lub silne przywiązanie.
• Bezpieczeństwo: zabezpieczać, chronić lub zapewniać bezpieczeństwo sobie lub innym.
• Samoświadomość: być świadomym własnych myśli, uczuć i działań.
• Samoopieka: dbać o swoje zdrowie i dobre samopoczucie oraz zaspokajać swoje potrzeby.
• Samorozwój: ciągle dążyć do wzrostu, postępu lub doskonalenia wiedzy, umiejętności, charakteru lub doświadczenia życiowego.
• Samokontrola: działać zgodnie z własnymi ideałami.
• Zmysłowość: tworzyć, odkrywać i cieszyć się doświadczeniami, które stymulują pięć zmysłów.
• Seksualność: odkrywać lub wyrażać seksualność.
• Duchowość: łączyć się z rzeczami większymi niż ja.
• Umiejętność: nieustannie ćwiczyć i doskonalić swoje umiejętności oraz w pełni z nich korzystać.
• Wsparcie: być wspierającym, pomocnym, zachęcającym i dostępnym dla siebie lub innych.
• Zaufanie: być godnym zaufania; być lojalnym, wiernym, szczerym i niezawodnym.