Jeśli jesteś w przemocowym, również emocjonalnie, związku…

..to możesz mieć w głowie fantazję to zadośćuczynieniu. Może już zakończyłaś* swój przemocowy związek, ale ciągle oczekujesz przeprosin ze strony swojego byłego partnera? Może chcesz uzyskać magiczne “domknięcie”, które nastąpi tylko, kiedy wreszcie twój ex przyzna się, że zrobił ci krzywdę. Starasz się mu wytłumaczyć, jak bardzo jest ci przykro, tworzysz rozległe analogie i wyszukujesz w sieci memy obrazujące waszą sytuację. Żeby tylko zrozumiał, przeprosił.

To zupełnie zrozumiałe, że tego chcesz. I zupełnie nierealne, jeśli twój partner jest typową osobą przemocową, narcystyczną i toksyczną. Wiem, że to bardzo gorzka pigułka do przełknięcia, ale nie na walkę stracisz tutaj tylko mnóstwo swojej energii, a nic dostaniesz nic, poza frustracją i coraz większym poczuciem krzywdy. A co gorsze, z czasem zaczniesz mu wierzyć i wątpić w to, czy na pewno twoja krzywda jest taka wielka.

DARVO, on cię nie przeposi tylko zrobi z ciebie osobę niestabilną

On zrobi wszystko, żeby uniknąć odpowiedzialności, kiedy będziesz go konfrontować z tym, co zrobił. Mamy na to badania. I zgrabny akronim: DARVO.

Po raz pierwszy przedstawiła go Jennifer Freyd w artykule z 1997 roku. DARVO oznacza: Deny, Attack, and Reverse Victim and Offender, czyli: Zaprzeczenie, Atak, Odwrócenie roli Ofiary i Oprawcy. Takie działanie ma na celu zbić cię z tropu, uciszyć i przerzucić winę na ciebie. Tak się niestety dzieje, gdyż osoby wystawione na DARVO zaczynają wątpić w siebie, zaczynają odczuwać większe poczucie winy i brać odpowiedzialność za to, że ktoś je skrzywdził. Pozwól, że opowiem więcej o kolejnych krokach tej manipulacji.

1. Zaprzeczenie

Jeśli spróbujesz skonfrontować swojego narcystycznego/ toksycznego/ przemocowego partnera z tym, co zrobił, to pierwszą odpowiedzią będzie coś w stylu:… wcale tak nie było. Wymyślasz. To się nigdy nie wydarzyło. Nic takiego nie powiedziałem. Nic takiego nie zrobiłem. Czujesz się niepewna siebie, bo moja koleżanka jest atrakcyjna, ale nic nas nie łączy. Czyli najpewniej zaprzeczy wszystkiemu, co mówisz, patrząc ci prosto w oczy.

2. Atak

W kolejnym kroku usłyszysz coś niemiłego na swój temat. Oprawca będzie starał się zdyskredytować cię w każdy znany mu sposób, Powie, że jesteś przewrażliwiona, że nie znasz się na żartach i jesteś za poważna. Zacznie być może wymyślać powody, dla których go teraz konfrontujesz i będzie je wykrzywiał tak, żeby świadczyły na twoją niekorzyść. Będzie obrażał cię personalnie, być może użyje twoich trudności mówiąc, że musisz iść na terapię, bo przecież jesteś niestabilna emocjonalnie. A jeśli już chodzisz na terapię: musisz zmienić terapeutę, bo nic ci to nie pomaga i tylko tracisz pieniądze.

Czasami atak przybiera postać bardziej bezpośredniej groźby, na przykład: uważaj, co mówisz ludziom, ja wiem o tobie takie rzeczy, że… Jeszcze pożałujesz. 

Ta faza jest wyjątkowo trudna dla ofiary, szczególnie jeśli podzieliłaś się wcześniej jakimiś osobistymi informacjami na swój temat albo pikantnymi zdjęciami. Możesz się poczuć bardzo zagrożona.

3. Odwrócenie roli ofiary i oprawcy

I wreszcie crème de la crème całej manipulacji, najbardziej frustrująca i zbijająca z tropu część DARVO. Osoba przemocowa odwróci kota ogonem i zacznie wszystkim dookoła prezentować się jako ofiara. Można wówczas usłyszeć takie stwierdzenia, jak: wszyscy się na mnie uwzięli, to jakieś polowanie na czarownice.  Wiedziałem, że nie mogę ci ufać, ludzie zawsze mnie zawodzą. Tyle dla ciebie zrobiłem, a ty mnie teraz oskarżasz o takie obrzydliwe rzeczy. Jestem w terapii i mój terapeuta mówi, że mam traumy z dzieciństwa, a ty jesteś taka niewrażliwa.  

To stawia cię w roli osoby, która musi się teraz bronić przed oskarżeniami ze strony oprawcy i udowadniać innym, że mówisz prawdę. To naprawdę trudna sytuacja, potrafi mocno namieszać w głowie. Słyszysz na swój temat takie bezsensowne oskarżenia, że aż trudno w to uwierzyć. A może właśnie zaczynasz w to wierzyć…? Ziarno niepewności zostało zasiane.

Czy DARVO działa

Niestety, tak. Dlatego tak ważna jest edukacja w tym zakresie i szerzenie wiedzy. Osoba przemocowa poprzez taką manipulację odwraca uwagę od siebie i swoich czynów. Wszyscy zaczynają skupiać się na ofierze, kwestionować jej intencje oraz charakter. Mamy na to badania.

Naukowcy sprawdzili, jak bardzo wierzymy ofiarom. Przeprowadzili szereg eksperymentów i wyniki nie zaskoczą. Osoby obserwujące dynamikę między ofiarą i oprawcą, jeśli oprawca nie stosował DARVO były bardziej skłonne wierzyć ofierze i stać po jej stronie. Natomiat jeśli oprawca manipulował i stosował DARVO, to obserwatorzy nie przypisywali mu takiej odpowiedzialności i winy, a dodatkowo ofiara wydawała się mniej wiarygodna i bardziej odpowiedzialna za to, co ją spotkało.

Tymczasem, uczestnicy którzy zostali poinformowani o DARVO oceniali manipulującego oprawcę jako: mniej wiarygodnego, ale bardziej krzywdzącego i bardziej odpowiedzialnego za sytuację. Czyli edukacja działa, a wiedza o technikach manipulacji może nie tylko pomóc ci uchronić się przed poczuciem skołowania, kiedy jesteś nim poddawany, ale też pomóc innym ofiarom.

DARVO w przestrzeni publicznej

Jeśli dobrze się przyjrzysz ludziom, również tym na świeczniku, na pewno zauważysz, że osoby przemocowe ciągle stosują DARVO i ciąg: zaprzeczenie- atak- dwrócenie roli ofiary i oprawcy jest niezwykle powszechny. Wiele medialnych spraw kręci się dookoła DARVO. Najpierw oprawca zaprzecza, później atakuje, a na końcu robi z siebie biednego żuczka, który jest skrzywdzony przez cały świat i ludzi.

Czyli znowu mamy ciąg: nic takiego nie miało miejsca, a jak miało to tylko trochę i dawno temu- tak naprawdę to ona się leczy psychiatrycznie, więc nie możemy jej ufać- to ja jestem zaszczuty i tracę dobre imię.

Spróbuj zaobserwować, jak takie medialne sprawy są rozgrywane. Edukujmy się, edukacja uodparnia na manipulację.

Źródła i linki:

Artykuł naukowy: “Perpetrator Responses to Victim Confrontation: DARVO and Victim Self-Blame” Sarah Hassey

Artykuł naukowy: “Deny, Attack, and Reverse Victim and Offender (DARVO): What Is the Influence on Perceived Perpetrator and Victim Credibility?” Sarah Hassey

Film na YouTube: Holding narcissists ACCOUNTABLE: the DARVO method Dr Ramani Durvasula

Podcast: Betrayal, betrayal trauma, & DARVO: Promoting individual & collective healing Dr Melissa Ming Foynes

*Kieruję ten post głównie do kobiet, ponieważ jak pokazują badania, to kobiety są głównie wystawione na DARVO. To oczywiście nie oznacza, że tylko kobiety są ofiarami przemocy.